“De staat verdrukt, de wet is logen” en “jullie rechtstaat is de mijne niet.” Oude kreten die de geldende wet en rechtspraak in een staat afwijzen. Tegenwoordig links en rechts te pas en te onpas gebruikt naar ieders zin en smaak.
Een blokkeerfriezin werd een heldin. Geen straf, maar een lintje verdiende ze, vond een enkele politicus. Wie echter geen prioriteit geeft aan het bestraffen van boerkadragers werd door diezelfde mensen beschuldigd van minachting van de rechtstaat.
Omgekeerd waren er ook mensen die wel begrip hadden voor de lage prioriteit die burgemeester Halsema van Amsterdam aan boerka vervolging wil geven. Tegelijkertijd drongen diezelfde personen wel aan op bestraffing van blokkeerfriezinnen.
Allemaal niet zo consequent dat selectief shoppen in de rechtstaat. En ja vraag ik me af, wat moet je dan aan met geïslamiseerde Friezinnen die in boerka een anti Zwarte Pieten demonstratie blokkeren?
Ik zou zeggen, laat het aan de rechter over. Zolang we in een democratische rechtstaat leven, durf ik dat wel aan, al ben ik het ook niet altijd met elke rechterlijke uitspraak eens.
Dat betekent niet dat wetten en op die wetten gebaseerde rechtspraak niet kunnen veranderen of verouderen. Wetten zijn een uitdrukking van de tijd waarin je leeft en dus verandert het recht naarmate de meningen in maatschappij en parlement veranderen.
Dat ongetrouwde vrouwen in Florida gevangenisstraf riskeerden als ze op zondag een parachutesprong maakten was bijvoorbeeld ooit een wet die we nu toch wel als achterhaald beschouwen. Net zoals dat het in Minnesota vrouwen verboden was zich als de Kerstman te verkleden. Dichter bij huis: Als Pim Fortuin dit jaar vermoord was, had zijn moordenaar vast levenslang gekregen en was hij niet na twaalf jaar gevangenis vrij gekomen.
Wetten zijn ook een uitdrukking van de staat van het recht in je land en de regeringsvorm waaronder je leeft. Toen de nazi’s bepaalden wat recht en wet was, wilden ze minder Joden. De wet hield de nazi’s niet tegen en ze gingen het regelen.
In onze huidige democratische rechtstaat is het gelukkig nog ondenkbaar dat iemand ongestraft kan oproepen tot een verminderde aanwezigheid van een bevolkingsgroep. Elk jaar herdenken we waar dat toe kan leiden.
Maar de mens is vergeetachtig. Spoken uit het verleden worden langzamerhand fata morgana’s waar verlangend naar uitgekeken wordt.
Dat leidt ertoe dat in steeds meer landen, heel dichtbij en veraf, rechters in diskrediet worden gebracht, van politieke vooringenomenheid worden beschuldigd en worden bedreigd.
Dat leidt ertoe dat in steeds meer landen dichtbij en veraf, mensen aan de macht komen die zelf willen bepalen wat recht is. Rechters worden ontslagen en vervangen door ja knikkers die geen recht spreken maar de politieke macht dienen.
Langzamerhand verandert dan de democratische rechtstaat, voor zover die al aanwezig was, in een democratische onrechtstaat.
Politici en bestuurders die selectief shoppen in de rechtstaat bevorderen bewust of onbewust die ontwikkeling naar een onrechtstaat die verdrukt en liegt.
Om die ontwikkeling te voorkomen zijn kritische, actieve burgers nodig: U dus. Voor achteroverleunen is geen tijd, nu niet en nooit niet.