Weet u het nog? De gemeenten Ede en Wageningen willen door de voormalige ENKA fabriek vervuild grondwater oppompen en vervolgens ongezuiverd in de Neder-Rijn lozen. Hoe ernstig vervuild dat grondwater is, is tot op de dag van vandaag echter onduidelijk. Waarom is dat onduidelijk? Omdat het niet goed onderzocht is. Waarom is het niet goed onderzocht? Dat is onduidelijk.
De milieuorganisaties Stichting Milieuwerkgroepen Ede (SME) en Mooi Wageningen hebben groot bezwaar tegen het lozingsplan. Voor hen is het ook minder onduidelijk hoe ernstig het grondwater vervuild is. Zij vermoeden de aanwezigheid van dioxinen en PCB’s in het grondwater.
Dioxinen en PCB’s? Dat klinkt eng en dat is ook eng. Dioxine is een verzamelnaam voor een groep organische verbindingen waarvan sommige zeer giftig zijn. PCB is een afkorting van polychloorbifenyl, een groep van zeer giftige organische chloorverbindingen. Eng genoeg om te zeggen dat je zulke stoffen niet in je grondwater en ook niet in je rivier wil hebben.
Denken de gemeenten Ede en Wageningen daar anders over en zien zij er geen been in om deze stoffen te lozen? Of denken ze dat die milieuclubs maar wat zitten te kletsen en is er helemaal niks aan de hand?
Om met dat laatste te beginnen, de milieuclubs roepen niet zomaar wat. In verschillende tussen 1995 en 2005 uitgevoerde onderzoeken is al vastgesteld dat er zeer gevaarlijke PCB’s in de grond onder het ENKA terrein zaten. Ook is bekend, en niemand ontkent dat, dat het schimmelwerende pentachloorfenol in het grondwater zit. SME en Mooi Wageningen stellen dat elke liter pentachloorfenol altijd vervuild is met, mogelijk kankerverwekkende, dioxinen en PCB’s. Dat zeggen zij niet zomaar. Wetenschappelijk onderzoek ondersteunt hun stelling. Zit er dus pentachloorfenol in je grondwater dan kan je er vergif op innemen dat er ook dioxinen en PCB’s in je grondwater zitten. Erger nog gezien de aard van de voormalige activiteiten van de ENKA is het volgens SME en Mooi Wageningen waarschijnlijk dat er nog honderden andere stoffen in het grondwater zitten.
Met zulke aanwijzingen mag je verwachten dat een overheid zegt ‘even onderzoeken hoe dat in elkaar steekt.’ En inderdaad is het grondwater onderzocht. Maar bizar genoeg is bij dat onderzoek nooit een meting gedaan naar de aanwezigheid van gevaarlijke stoffen als dioxinen en PCB’s.
Ondertussen wordt dit grondwater ook gebruikt op het Edese moestuincomplex ‘Bovenhoek’ voor het bevloeien van groenten. De gemeente Ede stelt dat dit geen gezondheidsrisico’s oplevert. Maar geconfronteerd met de informatie van de milieuclubs gaf men in maart van dit jaar toe dat dit wellicht ietwat voorbarig was. Ook dat het grondwater veilig geloosd kon worden op de Neder-Rijn was geen vanzelfsprekendheid meer. De noodzaak voor het doen van extra analysen van het grondwater werd dan ook onderkend.
Inmiddels is het augustus. Noch SME, noch Mooi Wageningen hebben sinds maart iets van de gemeente Ede of Wageningen vernomen. Eind juni is er door hen nog maar eens een aangetekende brief naar de Colleges van Ede en Wageningen gestuurd waarin aangedrongen wordt op spoedige actie. Ook dat nog zonder enige reactie.
Dit is ontoelaatbaar. We hebben het hier over de volksgezondheid. Ede en Wageningen moeten daarom zo snel mogelijk duidelijkheid geven. Zitten er nu dioxinen en PCB’s in het door de ENKA vervuilde Edese grondwater of niet?