Doe de ramen dicht want er hangt een ammoniakwolk boven de Veluwe. Volgens het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu is de concentratie ammoniak in de lucht in 2018 met liefst 35 procent gestegen vergeleken met 2017. Niet zo gek dus, die dichte ramen, want ammoniak is een kleurloos, giftig gas met een uitgesproken prikkelende geur. Maar gelukkig bleek van een acuut direct vergiftigingsgevaar voor de mens geen sprake. Daar is de gemeten concentratie in de lucht nog te laag voor. Nog, want als het de komende jaren steeds zo warm, zonnig en droog blijft, zal de stijging doorzetten. Droger en warmer betekent namelijk dat er steeds meer ammoniak uit mest verdampt en mest is de belangrijkste bron van die ammoniak. Ammoniak die uiteindelijk weer in natuurgebieden neerslaat, en daar tot verdere verzuring van de bodem en tot een achteruitgang van de biodiversiteit leidt. Uiteindelijk word je daar als mens toch mee geconfronteerd.
Gelukkig is er de overheid die een plan heeft om de biodiversiteit te verbeteren. Begin dit jaar nam de Edese gemeenteraad daartoe het Programma Biodiversiteit aan en dat lijkt goed in elkaar te zitten. Echter door de toenemende concentraties ammoniak en dus de snellere verzuring vraag je je af of de voorgestelde maatregelen in het programma wel snel genoeg uitgevoerd worden.
Ik vrees het niet en daarmee lijkt een aanpassing van het programma biodiversiteit noodzakelijk. Het moet allemaal sneller, want het is alle hens aan dek. De vraag is wat onze wethouder biodiversiteit gaat doen.
Wethouder biodiversiteit vraagt u zich af, hebben we die? Ja inderdaad. Volgens het blad Binnenlands Bestuur zijn ze in Nederland op één hand te tellen, maar Ede heeft er één, in de persoon van CDA’er Willemien Vreugdenhil. Opvallend dat CDA, want biodiversiteit wordt een typische GroenLinks portefeuille genoemd. Maar Vreugdenhil wilde de portefeuille zelf hebben. Leuk voor het CDA, maar het gaat uiteindelijk om de kwaliteit van het beleid, niet wie het uitvoert.
In een interview met Binnenlands Bestuur stelt Vreugdenhil dat er wat haar betreft geen zonnepanelen op natuurgronden en ook niet op landbouwgrond moeten komen. Want ‘Het is aantoonbaar slecht voor de biodiversiteit.’ De voor de plaatsing van zonnepanelen verantwoordelijke Edese GroenLinks wethouder Lex Hoefsloot weet zo weer waar hij aan toe is. Maar misschien kan hij haar een weerwoord geven door te vragen wat er slechter is voor de biodiversiteit: landbouwgrond met zonnepanelen die niet meer bemest wordt, of landbouwgrond in productie die wel bemest wordt? Ik gok op het laatste en de metingen van de uit mest afkomstige ammoniakwolk wijzen daar ook op.
Helemaal zonder mest kun je natuurlijk niet, maar het is goed te beseffen dat een snelle aanpak van de bron van de verzuring meer noodzakelijk dan ooit is. Zie daarom als landschap beherende boer bijvoorbeeld af van het telen van mest vretende mais. Ziet er wat mij betreft ook niet uit, al die percelen mais.
Wat het voorkomen van verzuring kan betekenen voor biodiversiteit bewijst een voormalig voetbalveld in Otterlo. Jarenlang werd hier het gras gemaaid en afgevoerd waardoor een stuk schraal grasland ontstond. Nu het stuk grond al enige tijd braak ligt grijpt de natuur haar kans. Waarnemingen tonen het spontane ontstaan van een kruidenrijk grasland met tegen de honderd soorten flora en fauna. Zelfs de zeer zeldzame penseelkever is er al waargenomen. En wat dacht u van vlinders als bont zandoogje, eikenpage en heivlinder, bijen als de metselbij en de pluimvoetbij en verder de das, dwergvleermuis, hazelworm, zandhagedis, de zwarte specht, de draaihals, de gekraagde roodstaart enzv.
Positief gevolg van dit alles is dat insecten die in het nabijgelegen verzuurde natuurgebied de Zandingsheide niet meer terecht kunnen, naar het voormalige voetbalveld trekken. Het voormalige voetbalveld draagt zo bij aan de instandhoudingsdoelen van karakteristieke soorten van de het natuurgebied.
En nu maar hopen dat we kunnen voorkomen dat een ammoniakwolk hier een einde aan maakt.
Bronnen:
Programma biodiversiteit: